تزریقات پوستی در طی چند دهه اخیر به یک روش مرسوم و قابل‌دسترس برای اصلاح چین‌وچروک‌ها، حجم‌دهی صورت و جوانسازی پوست تبدیل شده‌اند. از بوتاکس که نوعی سم بوتولینوم است تا فیلرهای مختلف بر پایه هیالورونیک اسید یا مواد دیگر، همه در راستای بهبود وضعیت ظاهری پوست و پیشگیری از عمیق‌تر شدن علائم پیری به کار می‌روند. شناخت تفاوت‌های این روش‌ها، مزایا و عوارض احتمالی آن‌ها برای تصمیم‌گیری آگاهانه ضروری است.
بوتاکس (سم بوتولینوم)
بوتاکس با مسدود کردن ارسال سیگنال عصبی به عضله، موجب فلج موقت آن می‌شود و در نتیجه خطوطی که بر اثر حرکت عضلات ایجاد شده‌اند (خط اخم، پیشانی، دور چشم) کاهش می‌یابند.
مزایای بوتاکس:
روشی غیرجراحی با حداقل زمان نقاهت
تأثیر سریع (معمولاً ظرف 3 تا 7 روز)
قابل استفاده برای پیشگیری از عمیق‌تر شدن خطوط در سنین پایین (مثلاً اواخر 20 یا اوایل 30 سالگی)
عوارض و ملاحظات بوتاکس:
اگر تزریق به اشتباه در عمق نادرست یا با دوز نامناسب صورت گیرد، امکان افتادگی پلک یا ابرو هست.
تأثیر محدود (3 تا 6 ماه) و نیاز به تکرار منظم تزریق.
احتمال ایجاد پادتن در بدن در صورت تزریق‌های مکرر که باعث کاهش اثربخشی آینده خواهد شد.
تزریقات پوستی دیگر (فیلرها و مزوتراپی)
فیلرهای پوستی
فیلرها با پرکردن بافت‌های زیرین پوست یا تزریق در ناحیه استخوانی و بافت نرم، موجب رفع خطوط استاتیک و حجم‌دهی صورت می‌شوند.
انواع فیلر:
هیالورونیک اسید (HA) مثل ژوویدرم، رستیلن و … (موقتی و قابل جذب)
کلسیم هیدروکسی‌آپاتیت مثل رادیس (نیمه‌دائم)
پلی‌لاکتیک اسید (مانند اسکالپترا) که تحریک‌کننده کلاژن است و تدریجاً اثر می‌کند.
مزایا:
پرکردن خط خنده، خطوط عمیق اطراف دهان، خط مارینت و حتی گودی زیر چشم
نتایج سریع و طبیعی در صورت تزریق درست
امکان اصلاح جزئی و تخلیه فیلرهای هیالورونیک اسید با تزریق آنزیم هیالورونیداز در صورت نارضایتی
عوارض:
تورم و کبودی موقت
جابه‌جایی فیلر یا تشکیل نواحی برجسته در صورت تزریق سطحی یا تکنیک نادرست
در موارد بسیار نادر، انسداد عروق خونی که می‌تواند خطرناک باشد (مثلاً نکروز بافتی)
مزوتراپی
در این روش، ترکیبی از ویتامین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها، هیالورونیک اسید و گاه داروهای دیگر با سوزن‌های بسیار ریز به لایه میانی پوست تزریق می‌شود.
مزایا:
آبرسانی و افزایش درخشندگی پوست
کمک به کاهش لک‌های سطحی و بهبود قوام پوست
به دلیل نفوذ مستقیم مواد مغذی، می‌تواند مؤثرتر از کرم‌های موضعی باشد
عوارض:
قرمزی و التهاب موقت در محل تزریق
کبودی‌های نقطه‌ای
نیاز به تکرار منظم جلسات (هر 2 تا 4 هفته یک بار، برای چند جلسه)
مقایسه کاربرد و ماندگاری
بوتاکس: برای خطوط دینامیک، ماندگاری 3 تا 6 ماه
فیلر: اصلاح خطوط عمیق، حجم‌دهی، ماندگاری بین 6 ماه تا 2 سال (یا بیشتر بسته به نوع فیلر)
مزوتراپی: بدون تغییرات ساختاری زیاد، بیشتر برای کیفیت پوست، نیاز به تکرار منظم
احتیاطات و موارد منع مصرف
افراد دارای حساسیت به مواد تزریقی یا سابقه شوک آنافیلاکتیک باید با احتیاط عمل کنند.
در بارداری و شیردهی، بهتر است از این روش‌ها اجتناب شود (کمبود مطالعات کافی).
در بوتاکس، بیماران مبتلا به اختلالات عصبی-عضلانی (مانند میاستنی گراویس) یا مصرف داروهای خاص باید حتماً با پزشک خود مشورت کنند.
مراقبت‌های قبل و بعد از تزریق
قبل از تزریق:
انتخاب پزشک مجرب و مرکز معتبر.
اگر داروهای رقیق‌کننده خون (آسپرین، وارفارین) مصرف می‌کنید، با پزشک مشورت کنید.
اجتناب از الکل یا مصرف مکمل‌های گیاهی (مثل جینکو بیلوبا) که می‌توانند ریسک کبودی را افزایش دهند.
بعد از تزریق:
تا چند ساعت ناحیه تزریق را دستکاری نکنید، ماساژ ندهید یا فشار وارد نکنید.
در بوتاکس، از دراز کشیدن یا خم شدن زیاد سر تا 4 ساعت پرهیز کنید.
کمپرس سرد می‌تواند به کاهش کبودی کمک کند.
اجتناب از ورزش شدید و حمام آب داغ یا سونا برای 24 ساعت.
در صورت بروز درد شدید، تب یا علائم غیرعادی، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
جمع‌بندی
بوتاکس و تزریقات پوستی، روش‌های کم‌تهاجمی و مؤثری برای جوانسازی و بهبود ظاهر صورت به‌شمار می‌روند. در کنار مزایایی مثل نتایج نسبتاً سریع، امکان اصلاح خطوط و حجم‌دهی، باید از عوارض احتمالی (کبودی، ورم، افتادگی عضله یا انسداد عروق) آگاه بود. انتخاب پزشک مجرب، استفاده از مواد باکیفیت، رعایت اصول بهداشتی و مراقبت‌های قبل و بعد از تزریق، کلید دستیابی به نتایج مطلوب و رضایت‌بخش است. در نهایت، تعیین اینکه کدام روش (بوتاکس، فیلر یا مزوتراپی) مناسب فرد است، نیازمند ارزیابی تخصصی و مشاوره با پزشک خواهد بود.
