در دنیای مراقبت از پوست، درک صحیح از نحوه عملکرد مواد فعال و شناخت ترکیبات ناسازگار، اهمیت ویژه‌ای در حفظ سلامت پوست دارد. بسیاری از محصولات پوستی حاوی ترکیبات مؤثری هستند که به‌تنهایی می‌توانند بسیار مفید باشند، اما در صورت استفاده نادرست یا همزمان با مواد ناسازگار، ممکن است منجر به التهاب، خشکی بیش از حد یا کاهش اثربخشی شوند. این مقاله به بررسی مهم‌ترین ترکیب‌هایی می‌پردازد که استفاده همزمان آن‌ها توصیه نمی‌شود و در ادامه، گزینه‌های سازگار را نیز معرفی می‌کند.
❌ رتینول و بنزوئیل پراکسید
ترکیب این دو ماده، که هر دو برای درمان آکنه تجویز می‌شوند، می‌تواند پوست را به‌شدت خشک، تحریک‌شده و پوسته‌پوسته کند. علاوه‌بر این، بنزوئیل پراکسید ممکن است اثربخشی رتینول را کاهش دهد. توصیه می‌شود این مواد در روتین‌های جداگانه یا در ساعات مختلف شبانه‌روز استفاده شوند. برای مثال، بنزوئیل پراکسید در صبح و رتینول در شب.
❌ رتینول و آلفا هیدروکسی اسیدها (AHA)
استفاده همزمان از رتینول و محصولات حاوی AHA، مانند تونرهای گلیکولیک اسید، باعث تحریک شدید و ضعف سد دفاعی پوست می‌شود. از آنجایی‌که هر دو ماده خاصیت لایه‌برداری دارند، مصرف همزمان آن‌ها باعث افزایش احتمال قرمزی، التهاب و حساسیت پوستی خواهد شد. توصیه می‌شود استفاده از آن‌ها در شب‌های متناوب انجام گیرد.
❌ رتینول و ویتامین C
با توجه به تفاوت pH مورد نیاز برای جذب این دو ماده، استفاده همزمان آن‌ها اثربخشی را کاهش داده و احتمال بروز واکنش‌های پوستی را افزایش می‌دهد. بهتر است ویتامین C در صبح و رتینول در شب مصرف شود. همچنین، استفاده از محصولات فرموله‌شده خاصی که هر دو ترکیب را با تعادل مناسب دارند، تنها در صورت توصیه پزشک مجاز است.
❌ ویتامین C و بنزوئیل پراکسید
بنزوئیل پراکسید خاصیت اکسیدکنندگی دارد و می‌تواند ویتامین C را بی‌اثر کند. مصرف همزمان آن‌ها ممکن است باعث کاهش کارایی سرم‌های روشن‌کننده و افزایش تحریک شود. توصیه می‌شود این مواد در ساعات یا روزهای جداگانه به کار روند.
❌ ویتامین C و AHA/BHA
این ترکیبات هر دو دارای خاصیت اسیدی هستند و استفاده همزمان آن‌ها ممکن است باعث التهاب، سوزش و افزایش حساسیت پوست شود. در صورتی‌که از ماسک‌ها یا تونرهای اسیدی استفاده می‌شود، توصیه می‌شود مصرف ویتامین C به روزی دیگر موکول گردد.
❌ رتینول و اسید سالیسیلیک
هر دو ترکیب دارای خاصیت ضدآکنه و لایه‌بردار هستند. استفاده همزمان از آن‌ها به‌ویژه در پوست‌های حساس یا خشک، منجر به تحریک و آسیب‌پذیری شدید پوست خواهد شد. توصیه می‌شود بین استفاده از این دو ماده حداقل ۲۴ تا ۴۸ ساعت فاصله گذاشته شود.
✅ ترکیبات و محصولات سازگار در روتین مراقبت از پوست
✔ رتینول و هیالورونیک اسید
برای مقابله با خشکی ناشی از رتینول، استفاده از هیالورونیک اسید به‌عنوان یک ماده آبرسان ایده‌آل است. این ترکیب به حفظ رطوبت پوست کمک کرده و تحریک ناشی از رتینول را کاهش می‌دهد. توصیه می‌شود هیالورونیک اسید بلافاصله پس از جذب رتینول استفاده شود.
✔ رتینول و نیاسینامید
نیاسینامید ماده‌ای آرامش‌بخش و ضدالتهاب است که می‌تواند واکنش‌های احتمالی ناشی از رتینول را به حداقل برساند. استفاده همزمان این دو در روتین شبانه توصیه می‌شود، به‌ویژه برای پوست‌های مستعد التهاب.
✔ ویتامین C و نیاسینامید
برخلاف باورهای قدیمی، تحقیقات جدید نشان داده‌اند که این ترکیب می‌تواند به‌خوبی در روشن‌سازی پوست و کاهش لکه‌های تیره مؤثر باشد. استفاده همزمان از سرم‌های حاوی این دو ماده در صبح می‌تواند نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.
✔ اسید سالیسیلیک و نیاسینامید
برای پوست‌های چرب و آکنه‌دار، این ترکیب همزمان هم به پاکسازی منافذ و هم به آرام‌سازی پوست کمک می‌کند. نیاسینامید اثر خشکی و تحریک ناشی از اسید سالیسیلیک را خنثی می‌کند و تعادل پوست را حفظ می‌نماید.
✔ بنزوئیل پراکسید و نیاسینامید
اگر از محصولات ضدآکنه حاوی بنزوئیل پراکسید استفاده می‌شود، افزودن نیاسینامید به روتین می‌تواند به کاهش التهاب و خشکی کمک کند. این ترکیب برای روتین صبح یا شب قابل استفاده است.
آگاهانه مصرف کنید
استفاده صحیح از محصولات پوستی تنها در شناخت خواص آن‌ها خلاصه نمی‌شود، بلکه درک ترکیبات ناسازگار و سازگار نیز نقش حیاتی دارد. بسیاری از مشکلات پوستی نظیر التهاب، خشکی یا واکنش‌های آلرژیک ناشی از ترکیب نادرست محصولات با یکدیگر است. بنابراین، پیشنهاد می‌شود هنگام ایجاد روتین مراقبت از پوست، ابتدا به ترکیب مواد فعال توجه شده و از منابع معتبر یا مشاوره متخصص پوست کمک گرفته شود. همچنین انجام تست پچ قبل از استفاده از ترکیبات جدید، اقدامی پیشگیرانه و هوشمندانه است.
