آفتاب گرفتن اگر به‌درستی انجام شود، می‌تواند پوست را برنزه و شاداب کند، اما در صورت رعایت نکردن اصول، خطر آفتاب‌سوختگی، پیری زودرس و حتی سرطان پوست را به همراه دارد. در این راهنمای کاربردی، مهم‌ترین نکاتی که پیش از قرار گرفتن زیر نور خورشید باید بدانید را مرور می‌کنیم.
۱. استفاده از ضدآفتاب الزامی است
حتی اگر قصد برنزه شدن دارید، استفاده از ضدآفتاب با SPF مناسب (حداقل ۳۰) ضروری است. ضدآفتاب باید طیف گسترده‌ای از اشعه‌های UVA و UVB را پوشش دهد. این محصول را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پیش از آفتاب گرفتن روی تمام بخش‌های پوست استفاده کرده و هر دو ساعت یا پس از تعریق یا ورود به آب، تمدید کنید. استفاده نکردن از ضدآفتاب، ریسک ابتلا به بیماری‌های جدی پوستی مانند ملانوما را به‌شدت افزایش می‌دهد.
۲. زمان مناسب آفتاب گرفتن
بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر، شدت اشعه فرابنفش در اوج تابش است. در این زمان، احتمال آسیب‌دیدگی پوست، افزایش خطوط چروک و ایجاد لک بسیار بالاست. برای کاهش این خطرات، بهتر است آفتاب گرفتن را در ساعات کم‌خطرتر یعنی قبل از ۱۰ صبح یا بعد از ۴ عصر انجام دهید. همچنین، استفاده از اپلیکیشن‌های هشدار UV یا بررسی شاخص UV روزانه می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
۳. بدن را هیدراته نگه دارید
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید موجب تعریق زیاد و از دست رفتن آب بدن می‌شود. نوشیدن آب به صورت منظم در طول روز، هم به سلامت پوست کمک می‌کند و هم از بروز سرگیجه، سردرد و گرمازدگی جلوگیری می‌نماید. نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت نیز گزینه خوبی برای حفظ تعادل آب و املاح بدن در هوای گرم هستند.
۴. زمان‌بندی مناسب داشته باشید
در روزهای ابتدایی آفتاب گرفتن، با زمان‌های کوتاه (۱۰ تا ۱۵ دقیقه) شروع کنید. به‌تدریج و در روزهای بعد، مدت‌زمان را افزایش دهید تا پوست فرصت سازگاری با تابش آفتاب را داشته باشد. این روند تدریجی مانع از بروز سوختگی، پوسته‌پوسته شدن و آسیب‌های عمیق پوستی می‌شود.
۵. از عینک و کلاه استفاده کنید
چشم‌ها نیز همانند پوست بدن در برابر اشعه‌های مضر خورشید آسیب‌پذیر هستند. استفاده از عینک آفتابی با محافظ UV و کلاه لبه‌دار می‌تواند از آفتاب‌سوختگی صورت و حساسیت چشمی جلوگیری کند. به‌ویژه برای افرادی که پوست روشنی دارند، این وسایل محافظتی حیاتی هستند.
۶. پوست خود را پس از آفتاب گرفتن به‌درستی بازسازی کنید
پس از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید، پوست دچار از دست رفتن رطوبت، التهاب و گاهی آسیب‌های سطحی می‌شود. برای کاهش این عوارض، باید روند بازسازی و تغذیه پوست را جدی بگیرید. اولین قدم، شستن بدن با آب ولرم (نه داغ) و پاکسازی با شوینده ملایم است. سپس بلافاصله از یک مرطوب‌کننده قوی استفاده کنید؛ ترجیحاً کرم یا ژل‌هایی حاوی آلوئه‌ورا، گلیسیرین، ویتامین E یا هیالورونیک اسید. این مواد به تسکین التهاب، آبرسانی عمیق و ترمیم سد دفاعی پوست کمک می‌کنند.
اگر نواحی خاصی مانند شانه‌ها یا پشت بدن دچار قرمزی یا احساس گرما شدند، کمپرس سرد یا اسپری‌های التیام‌بخش مخصوص بعد از آفتاب گزینه مناسبی‌اند. همچنین مصرف خوراکی‌های حاوی آنتی‌اکسیدان بالا (مانند خیار، هندوانه، انار یا چای سبز) می‌تواند فرآیند بازسازی را از درون تقویت کند. اگر پوست شما پوسته‌پوسته شد یا علائم حساسیت شدید داشت، استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده یا مشاوره با پزشک پوست توصیه می‌شود.
یادمان باشد: رسیدگی به پوست بعد از آفتاب، از آسیب‌های بلندمدت جلوگیری کرده و موجب ماندگاری بیشتر رنگ طبیعی برنزه می‌شود. پس از پایان آفتاب گرفتن، پوست نیاز به رطوبت‌رسانی و ترمیم دارد. استفاده از ژل آلوئه‌ورا، لوسیون بدن بدون عطر، یا محصولات آبرسان حاوی هیالورونیک اسید می‌تواند التهاب را کاهش داده و از خشکی جلوگیری کند. اگر پوست شما دچار قرمزی یا گرمی شده، از کمپرس سرد یا دوش آب ولرم استفاده کنید.
۷. از مصرف عطر و مواد حساسیت‌زا خودداری کنید
بسیاری از عطرها، اسپری‌ها و محصولات مراقبتی حاوی ترکیبات حساس به نور هستند که در معرض اشعه UV می‌توانند منجر به لکه‌های پوستی یا آلرژی شوند. توصیه می‌شود پیش از آفتاب گرفتن، از محصولات فاقد رایحه یا مخصوص پوست حساس استفاده نمایید.
۸. مراقب نشانه‌های آسیب باشید
اگر پس از آفتاب گرفتن دچار قرمزی شدید، تاول، سوزش، سردرد یا حالت تهوع شدید شدید، این نشانه‌ها می‌تواند نشان‌دهنده آفتاب‌سوختگی یا گرمازدگی باشد. در این شرایط، فوراً از آفتاب دوری کرده، آب بنوشید و با مشورت پزشک از داروهای ضدالتهاب یا پمادهای درمانی استفاده کنید.
۹. پوست برنزه لزوماً سالم نیست
برنزه شدن در واقع واکنش دفاعی پوست به آسیب اشعه ماورای بنفش است. تولید ملانین (رنگدانه طبیعی) برای محافظت از لایه‌های زیرین پوست اتفاق می‌افتد. بنابراین، پوست برنزه الزماً نشانه سلامتی نیست، بلکه گاهی می‌تواند زنگ خطر باشد. به همین دلیل، حفظ تعادل و رعایت نکات ایمنی اهمیت زیادی دارد.
۱۰. از جایگزین‌های ایمن استفاده کنید
اگر به‌دنبال داشتن پوست برنزه هستید ولی نمی‌خواهید در معرض آفتاب قرار بگیرید، می‌توانید از محصولات برنزه‌کننده بدون آفتاب (مانند کرم‌ها یا اسپری‌های برنزه) استفاده کنید. این محصولات بدون آسیب رساندن به پوست، رنگی طبیعی و ماندگار ایجاد می‌کنند.
